2018 yılında Türkiye’nin toplam ihracatının yüzde 4’ünü gerçekleştiren serbest bölgeler, 2023 yılında 13 milyar dolara yaklaşan tutarla bu oranı yüzde 5’e çıkardı. Serbest bölgelerde faaliyet gösteren firmalar, uluslararası pazarlardan sağladıkları payı arttırırken, yerel KOBİ’lerle ticaretlerini de arttırdı.
Bölgedeki firmaların iç pazardaki firmalarla gerçekleştirdikleri ticaretin 2018 yılında 2.5 milyar dolardan, 2023 yılında yaklaşık 3.8 milyar dolara çıktığına dikkat çeken Serbest Bölgeler Kurucu ve İşleticileri Derneği (SEBKİDER) Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Kılınç, yüzde 51 oranındaki bu artışın, bölgelerdeki firmaların dış pazarlarda sağladıkları büyümeyi, iç pazardaki KOBİ’lerle ticaretlerine de yansıtmasından kaynaklandığını vurguladı. Kılınç, son 2 yılda yurt dışından bölgelere yapılan ticaretin yüzde 16.8 küçüldüğünü, buna karşılık ülke içindeki firmalarla ticaretin ise arttığını belirterek, şöyle konuştu: “Tedarik sürecinin daha hızlı olması nedeniyle serbest bölgelerde faaliyet gösteren firmalar yerel firmalarla gittikçe daha fazla ticaret yapıyor. Özellikle pandemiden sonra serbest bölgelerin yurt içindeki KOBİ’lerle ticareti daha da önem kazanmış durumda. Bölgelerimizdeki firmalar ihracatlarını arttırırken, ülkemizdeki KOBİ’lerle daha çok ticaret yapıyor ve onların da ihracattan pay almasını sağlıyor.”
KOBİ’ler Bina ve Arsaya Sermaye Ayırmadan Üretim Yapabiliyor
Kılınç, küresel pazarlara açılmak konusunda Türkiye’deki KOBİ’lere daha çok destek olmak istediklerini belirterek, “Finansmana erişimin daha da zor olduğu günümüz koşullarında KOBİ’ler, serbest bölgelere gelerek bina ve arsaya sermaye yatırmadan, tüm birikimlerini üretim faaliyetlerinde kullanıp küresel pazarlara açılabilir. Bu imkân ihracata sağlanan vergisel teşviklerle birleşince çok büyük rekabet avantajına dönüşüyor. KOBİ’lerimizi, onlara sağlanan olanaklardan daha fazla yararlanmak üzere serbest bölgelerde yatırıma davet ediyoruz” dedi.
KOBİLER’e Uluslararası Pazarlara Açılma Fırsatı Sağlıyor
Serbest bölgelere yurt dışından ya da ülke içinden yarı mamul olarak gelen ürünlerin işlenerek yüksek katma değerli ürün şeklinde ihraç edildiğini kaydeden SEBKİDER Başkanı, serbest bölgelerin havacılık, otomotiv, yazılım, yat- gemi inşası ve tamiri, medikal aletler, hazır giyim sektörleri ile Ar-Ge faaliyetleri olmak üzere çok farklı sektörlerde faaliyet gösteren, aralarında küresel ölçekte dev firmaların da bulunduğu güçlü endüstri merkezleri olduğunu ve buradaki firmalarla iş yapan Türk firmalarının uluslararası pazarlara açılma fırsatı da yakalayacağına işaret etti. Kılınç, şunları söyledi: “İhracat odaklı üretime sağlanan teşviklerden yararlanmak amacıyla serbest bölgelere gelen ulusal ve uluslararası yatırımcılar, yurt içi üretimin artmasına ve yerli işletmelerin gelişmesine de katkı sağlar. Bölgelerdeki firmalar uluslararası pazarlara sunmak üzere üretim yaparken, maliyet ve zaman avantajı sunacağı için bu üretim süreçlerini destekleyecek hammadde tedariğini yerel firmalardan sağlamayı tercih etmektedir. Bölgelerde faaliyet gösteren uluslararası şirketler, yerel işletmelere yeni teknolojiler ve iş yapma yöntemlerini aktarırken, yerli şirketler de bu bilgi ve teknoloji transferi sayesinde rekabetçiliklerini artırabilir.”
Serbest Bölgelerle Gelişen Altyapı Kalkınmayı Hızlandırıyor
Serbest bölgelerin bulundukları bölgelerde yollar, limanlar, depolama tesisleri gibi yerel altyapıların gelişmesine de katkıda bulunduğunu ve bu gelişmelerin yurt içi ticareti ve lojistiğin verimliliğini arttırdığını ifade eden Kılınç, “Bu yatırımlar ekonomik faaliyetleri de geliştiriyor. Yeni iş fırsatları yaratan bu gelişmeler işsizlik oranlarını düşürürken, gelişen lojistik altyapı, ürünlerin daha hızlı ve güvenli bir şekilde taşınmasını sağlayarak ticaretin maliyetlerini düşürmekte ve hızını artırmaktadır. Bu sayede hem iç ticaret hem de uluslararası ticaret artıyor. Üretim ve dağıtım süreçlerinin gelişmesi yerel ve yabancı yatırımları arttıracağı için sağlanan bu gelişmeler sadece serbest bölgelerde değil, çevresindeki diğer bölgelerde de ekonomik kalkınmayı teşvik etmektedir.”
KUTU: 2018-2023 yılları arasında serbest bölgelerden yurt dışına ve Türkiye’den serbest bölgelere yapılan ticaret verileri.
